ČARŠIJSKI ĆEPENCI

ČARŠIJSKI ĆEPENCI

Pazarska čaršija s kraja devetnaestog i početkom dvadesetog veka, bila je vrlo heterogena, razvijena I u njoj je bilo dosta napredno zanatstvo, trgovina, bankarstvo, uslužne delatnosti I dr.

Čaršija je bila nadaleko čuvena i imala status regionalnog karaktera. Imala je podelu nekako u dva dela. Postojala je velika I mala čaršija. Velika čaršija je bila od reke Raške do vrha čaršije, dok se mala prostirala od Raške do kafane “Granata”. Sada je to

Stara čaršija.

Medjutim, mi ćemo čaršiju posmatrati kao jednu celinu I to onu koja se prostirala od kafane”Granata”, do na vrh čaršije do hotela”Kosovo”.

Čaršija je postojala i u sadašnjoj ulici Stevana Nemanje I pružala se od Ćemerli hana (sadašnji prostor inspired Skupštine grada), pa do Hrvaćanskog hana (ispod Muzeja “Ras”).

U ulici Rifata Burdžovića, bila je čaršija samo u početnom delu I to izmedju Islamskih ustanova I Amir aginog hana.Dalje u ulici nije imalo čaršije.

Jedan krak čaršije bio je ispod Arap džamije, ka Pod hamamu (sada zlatarske radnje). Takodje jedan krak se pružao prema Jevrejskoj ćupriji, te preko Raške nastavljao ka zgradi Čavića.

Na prostoru ispred zgrade Ruždija (sada Muzej “Ras”), bila je Žitna pijaca i okolo sa mnogo dućana kovačkih, britvarskih, puškarskih,potkivačkih i dr.

Na mestu današnjeg trga gde je Sebilj, bila je čuvena Tijesna čaršija, sa oko 50. dućana, nekoliko kafana, mehana, bakalnica, opančarskih,obućarskih randnji i kahvečajnica. Čaršija je nestala 1947. godine odmah posle Drugog svetskog rata.

Čaršija je postojala na trgu izmedju starog hotela “Vrbak” I hotela “Beograd”, gde je bilo raznih delatnosti. Tu su nekada na reci Raški, radile I Tabadžije (štavljači kože). Po njima je trg nazvan Taphana.

Glavnije I lepše radnje, bile su od Velike ćuprije do Kolo džamije, koja je stradala I bombardovanju 1944. godine i nalazila se na uglu sadašnjih ulici 28. Novembra i Šabana Koče.

U ostalim delovima čaršije bile su manje radnje I to; bakalnice, piljare, zanatske i uslužne radnje, pekare i dr

Na vrh čaršije, od Varošmahale do trga ispred hotela”Kosovo”, uz neke tak~tuk dućane, prostirala se Stočna pijaca, koja je godinama prljala čaršiju.

Nad skoro svim dućanima postojala su strehe , koje su služile kao zaštita od kiše i snega. Svaki dućan je imao ćepenke, od kojih se donji deo spuštao na gredice, koje su bile postavljene na zemlju, i bile su visoke oko pola metra. Gornji deo ćepenka se podizao ka gore, dok je dućan bio otvoren. Većina dućana nije imala izloge ni prozore sa vratima, da bi se sopstvenik I radnja mogli zaštititi od hladnoće, već su bili potpuno otvoreni. U dućanima su okolo postojali kreveti, na kojima je gazda sedeo pored čekmedžeta~sandučeta, u kojem je ostavljan dnevni pazar.

Na sredini je bio mangal sa žarom, koji je nabavljan iz obližnih pekara.

Po pojedim mahalama i ulicama postojale su manje bakalske radnje, kahvečajnice, pišermaške pekare i dr

Ja sam u pojedinim člancima opisao dosta ulica starog Pazara, kao I tih radnji i dućana.

Nekom prilikom daću prikaz svih tih objekata u svim delovima grada van čaršije.

Čuvamo uspomenu na Šeher Pazar i njegovu istoriju.

Piše: Asim Nikšić

http://www.ibalkan.net/