Stara pet stoljeća, RUŠENA, PALJENA Bajrakli džamija je sve izdržala… (foto)

Beogradska Bajrakli džamija sagrađena je 1575. godine, kao jedna od 273 džamije i mesdžida, koliko ih je u tursko doba bilo u Beogradu, prvo se zvala Čohadžina-džamija, po zadužbinaru, trgovcu čohom Hadži-Alije… 

BEOGRAD: Regija, Putovanja, Zanimljivosti, vijesti, utorak, 26: 11, 14: 55…  Stara pet stoljeća, RUŠENA, PALJENA Bajrakli džamija je sve izdržala…

Povratkom Osmanilja u Beograd poslije austriske kontrole (1717-1739) Bajrakli džamija je pretvorena je u katoličku crkvu, kada je i srušen najveći broj beogradskih džamija.

Husein- beg, pomoćnik glavnog turskog zapovednika Ali- paše, obnovio je Bajrakli džamiju 1741. godine, pa se neko vreme zvala Husein-begova ili Husein-ćehajina džamija.

Krajem XVIII stoljeća nazvana je Bajrakli- džamija, po barjaku koji se na njoj isticao kao znak za jednovremeni početak molitve u svim džamijama.

Iza obnove u XIX stoljeću, postaje glavna gradska džamija. Nalazi se u ulici Gospodar Jevremovoj 11, a uz džamiju se nalazi i medresa, vijerska srednja škola.

Od velikog broja džamija ona je jedini sačuvani i aktivni objekat islamske vijerske arhitekture u Beogradu. Nalazi se na padini prema Dunavu, u blizini raskršća sa Ulicom kralja Petra. Nekada je dominirala u ambijentu pretežno niskih prizemnih kuća prometne trgovačke i zanatlijske četvrti beogradske varoši Zereka.

Od osmanlijskog putopisca Evlije Čelebije očuvani su opisi Beograda XVII stoljeća, u kojima je slikovito dočaran izgled grada u periodu turske vladavine, sa raznolikim objektima islamske arhitekture. Bajrakli džamiju su u drugoj polovini 19. veka opisivali istoričari i putopisci Konstantin Jireček, Đuzepe Barbanti Brodano, kao i arheolog i etnolog Feliks Kanic.

Pretpostavlja se da je današnja Bajrakli džamija izgrađena na mijestu starijeg mesdžida, najvjerovatnije u drugoj polovini XVII stoljeća, kao zadužbina osmanskog vladara sultana Sulejmana Drugog.

U XIX stoljeću su je obnavljali knez Mihailo i kralj Aleksandar Obrenović: Mihailo Obrenović kao jednu od postojećih džamija i osposobi je za obavljanje muslimanskih vijerskih obreda, kada je osim džamije popravljena i dvorišna zgrada uz nju.

Ukazom kneza Mihaila iz maja 1868. godine ovlašćen je bio ministar prosvete i crkvenih dela da „izdaje hodži po 240, a mujezinu 120 talira godišnje“, a službenici džamije su se izdržavali i zahvaljujući prihodima od nepokretnosti – vakufskih dobara. Prvi imam i mujezin u Bajrakli džamiji postavljeni su iste 1868. godine.

Između dva svjetska rata džamiju je obnavljala i Opština grada Beograda, kada je 1935. godine prvi put zaštićena Uredbom o zaštiti beogradskih starina.

Restauraciju su izvodili nekoliko puta i nakon Drugog svijetskog rata Narodni odbor grada Beograda i Zavod za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture, a od sredine šezdesetih godina XX stoljeća i Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Posle novijih oštećenja 2004. u noći između 17. i 18. marta 2004. kada je zapaljena Bajrakli džamija i uz povike “Ubij Šiptara” provalili u dvorište, razbili prozore i zapalili džamiju. U neredima je do temelja izgorela i biblioteka sa više od 7.000 knjiga.

Pred ulazom u džamiju postojao je i zasvedeni arkadni trem sa tri manje kupole. U dvorištu se nalazi česma za uzimanje avdesa ili advesana, kao i vijerska škola (medresa) s bibliotekom. Bajrakli džamija predstavlja glavni islamski kulturni centar u Beogradu. Danas je pomalo skrivena u ambijentu viših stambenih objekata u Gospodar Jevremovoj ulici.

Zbog starine, retkosti, očuvanosti izvorne namjene, kao i reprezentativnosti vijerske arhitekture i islamske kulture stavljena je 1946. godine pod zaštitu države kao spomenik kulture, a 1979. Bajrakli džamija je utvrđena za kulturno dobro od velikog značaja...

http://iBalkan.net