ANDRIJA Mandić bi kao Putin, da kontroliše finansiranje NVO… (foto)

Kalicija „Za budućnost Crne Gore“ (ZBCG) juče je saopštila da hitno treba pripremiti i donijeti zakon „koji će urediti funkcionisanje raznih stranih agentura koje pod plaštom NVO pokušavaju da utiču na unutrašnju i spoljnu politiku naše zemlje, saopštili su iz koalicije „Za budućnost Crne Gore“.

Takav stav koalicije, koja je dio crnogorske vlade i parlamentarne većine, koju predvodi Andrija Mandić juče je izazvao oštre reakcije i nevladinih organizacija, političkih partija, javnih ličnosti.

NVO sektor je zatražio da se vladajuća koalicija jasno i precizno izjasni o ovom prijedlogu kako bi domaća i međunarodna

javnost bila potpuno načisto sa kim ima posla i tome prilagodila svoje dalje djelovanje.

Ovaj zahtjev je ZBCG došao samo dan nakon što je predstavljen izvještaj Međunarodnog foruma za demokratske studije, čija je autorka Vanja Ćalović Marković, izvršna direktorica MANS- a.

U njemu je navedeno da je Crna Gora idealno probno tle za uticaj autoritarnih režima- Rusije, Kine, ali i Srbije, koje koriste političke podjele, kultorološke i vjerske veze i ekonomske kanale da podriju demokratiju u zemlji. Izvještaj je zvanično predstavljen u utorak, na virtuelnom skupu pod nazivom “Borba protiv autoritarnog uticaja na Zapadnom Balkanu: Crna Gora kao probni slučaj”.

Dukaj jedini reagovao

Kada je riječ o institucijama i onima koji ih predstavljaju, reagovao je jedino ministar javne uprave Maraš Dukaj, koji je saopštio da se protivi ideji i namjeri ograničavanja rada nevladinih organizaciija po ugledu na nedemokratske države koje proganjaju aktiviste civilnog sektora.

– Nevladine organizacije nijesu nikakve „agenture“ nego su važan činilac u demokratizaciji i razvoju društva i ključni partner vlasti u sprovođenju reformi – poručio je ministar Dukaj.

Kazao je i da nije bilo tako davno kada smo u neposrednom okruženju imali društva koja su se okretala traženju neprijatelja, umjesto razvoju.

-Takva društva napravila su najveću štetu sama sebi. Siguran sam da je crnogorsko društvo dovoljno zrelo da ne dopusti da ovako retrogradne inicijative prođu – rekao je on.

Pobjeda je juče uputila pitanja ministarki evropskih poslova Maidi Gorčević i potpredsjedniku Vlade Momu Koprivici i od njih očekujemo odgovore.

ZBCG selektivan u stranim interesima

U mejlu koji je došao sa adrese Nove srpske demokratije (centrala), a u kojem nijesu navedeni potpisnici, političke organizacije izjednačavaju sa nevladinim.

U tom saopštenju se navodi da su političke organizacije zakonom obavezane da svoje finansije učine javnim i kontrolu sprovodi nadležna Državna revizorska institucija (DRI), ali da to nije slučaj „sa ovim agenturama koje zloupotrebljavaju naziv NVO dok im se u budžet nesmetano ubrizgavaju injekcije od milion dolara na redovnoj osnovi“.

Mandićeva koalicija, koja je u brojnim izvještajima i porukama međunarodne zajednice označena kao proruska i prosrpska, želi da u Crnu Goru unese scenario autoritarnih režima, što potvrđuje i dio saopštenja u kome piše da „NVO agenture podmeću, lažu i vode veoma preciznu kampanju za potrebe stranog naručioca za koga rade, dok ti naručioci imaju konkretne interese vezane za njihove uticaje u Crnoj Gori koji svakako nijesu interesi i želje građana“.

O ovom zahtjevu ZBCG juče je govoreno i na međunarodnoj konferenciji „Politički zatvorenici i progon novinara i pisaca u

Crnoj Gori“. Miodrag Vlahović, predsjednik Crnogorskog helsinškog odbora je kazao da po jedan, po svim kriterijumima najznačajniji dio vladajuće koalicije u Crnoj Gori pokreće usvajanje zakona o stranim agentima. Ukazao je da je to par ekselans način vladanja i princip zakonske regulative i državama kao što su Ruska federacija ili Bjelorusija

– Refleksije smo vidjeli ovih sedmica i mjeseci u Gruziji gdje je takav pokušaj donošenja zakona izazva proteste i velike demonstracije.”

Vlahović je kazao da se time pokušava kriminalizovati građansko djelovanje i rad nevladinih organizacija koje se prvenstveno bave pitanjem zaštite ljudskih prava.

Civilni sektor zabrinut, udaljavanje od EU

Strateška grupa za Zapadni Balkan, koja radi pod pokroviteljstvom fondacije „Heinrich Boll“ juče je saopštila da su duboko zabrinuti zbog poziva pro-Putinove i pro-Vučićeve koalicije, za hitno uvođenje zakona koji targetira tzv. strane agente u Crnoj Gori.

Istakli su da je retorika ZBCG opasna i da podsjeća na već viđene autoritarne mjere u Rusiji i Gruziji, gdje su zakoni o „stranim agentima“ strogo ograničili rad NVO sektora, potkopavajući demokratske principe, utišavajući kritičke glasove i ugrožavajući ljudska prava.

Upozoravaju da bi usvajanje zakona u Crnoj Gori moglo imati pogubne posljedice po civilno društvo, koje već funkcioniše u sve ograničenijem prostoru.

– Prijedlog ZBCG, koji neutemeljeno tvrdi da NVO djeluju „iznad zakona“ i u korist stranih interesa, ukazuje na upozoravajući korak prema praksama koje su daleko od osnivačkih principa EU, prema kojoj Crna Gora teži. Vremenski trenutak ovog poteza, upravo tokom Berlinskog procesa, takođe je zanimljiv jer naglašava jaz između eufemističkih samita i praznih deklaracija, i legitimnog nezadovoljstva stvarnim dešavanjima koja pogađaju civilno društvo – saopšteno je iz te strateške grupe.

Pozvali su međunarodnu zajednicu, kao i demokratske države članice EU i NATO da brzo i odlučno reaguju u odbrani crnogorskih NVO.

– Ovaj prijedlog ne samo da prijeti kritičkim glasovima unutar Crne Gore, posvećenim očuvanju ljudskih prava, demokratije i transparentnosti, već i rizikuje da naruši proces EU integracija, koji je nedavno napravio napredak kad je EU dodijelila IBAR Crnoj Gori – poručili su oni.

I Građanska alijansa je sa zabrinutošču dočekala prijedlog ZBCG, pitajući se takođe da li Crnoj Gori slijedi „gruzijski scenario pod plaštom demokratije?“

– Autokratske zamisli pojedinih političkih subjekata ne smiju biti lična karta aktuelne vladajuće većine – koja mora pokazati da li samo formalno ili suštinski baštini evropske vrijednosti – kazali su iz te NVO.

Izvršni direktor CDT-a Dragan Koprivica je kazao da najava donošenja „zakona o stranim agentima“ predstavlja još jednu antievropsku i antizapadnu zamisao dijela vladajuće koalicije kojoj su usta puna privrženosti učlanjenju u Evropsku uniju

(EU) i prihvatanju njenih vrijednosti. CDT poziva sve članice vladajuće koalicije da se nedvosmisleno izjasne o ovom prijedlogu i javno kažu da li je ovo dio i njihove politike.

Gušenje slobode

Podsjetio je da je i Venecijanska komisija u prethodnim godinama analizirala usklađenost ovih štetnih i autoritarnih zakonskih prijedloga sa važećim međunarodnim i evropskim standardima, i u više navrata upozoravala da ograničenja prava na slobodu izražavanja, slobodu udruživanja i privatnost, koji zakoni uvode nijesu u skladu Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, kao ni Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima.

Koprivica je kazao da CDT od svog nastajanja poštuje najviše standarde poslovanja NVO te da se sve relevantne informacije o radu se nalaze na njihovom sajtu.

– Takođe, jako smo se zalagali da se u važeće crnogorsko zakonodavstvo ugrade odredbe koje zahtijevaju od nevladinih organizacija da se registruju i podnose finansijske izvještaje. Ti zakoni omogućavaju da finansijsko poslovanje NVO, uključujući izvore njihovog finansiranja, bude predmet kontrola svih nadležnih organa, što se u praksi redovno dešava– naglasio je Koprivica.

On je istakao da je svakome jasno da to nije cilj ovog prijedloga. – Cilj ovog prijedloga je uvođenje praksi autoritarnih režima, gušenje slobodne misli, progon neistomišljenika i etiketiranje

civilnog društva kao stranih agenata i državnih neprijatelja – rekao je on.

Centar za građansko obrazovanje (CGO) je ocijenio da zvanično lansirana inicijativa koalicije ZBCG predstavlja opasan pokušaj da se uguši sloboda govora i udruživanja, a što su osnovni stubovi svakog demokratskog društva. Kazali su da podsjeća na mračne prakse iz Rusije i Ukrajine, te da su te političke strukture predlagačima bliže od Evropske unije, što se sada jasno otkriva i pored mimikrije kojoj su u posljednjem periodu pribjegli.

– Zakon o „agentima stranog uticaja“ nije ništa drugo nego institucionalizovana represija prema NVO koje igraju ključnu ulogu u očuvanju demokratije. Umjesto da zajedno sa različtim akterima podstiče pluralizam i jača demokratiju, vlast očajnički stremi potiranju svakog oblika mišljenja koje se ne uklapa u njen svjetonazor – kazali su iz CGO i poručili da Crna Gora ne smije postati država straha i represije.

PES i Demokrate neće podržati zakon

U reagovanjima političkih partija koje su se juče oglasile, ističe se da se protive ovoj represivnoj inicijativi. DPS, PES, SEP, Evropski savez i LP su osudile inicijativu ZBCG koja je navela da „politiku Crne Gore treba odvojiti od brutalnog agenturnog rada raznih međunarodnih bezbjednosnih struktura“.

– Bilo je samo pitanje vremena kada ćemo na svojoj koži osjetiti diktaturu koja se sprovodi u zemljama poput Rusije, Kirgistana ili Gruzije.

Sporno zakonsko rješenje omogućiće vlastima targetiranje organizacija civilnog društva i nezavisnih medija, odnosno uvođenje praksi autoritarnih režima, gušenje slobodne misli, progon neistomišljenika i etiketiranje civilnog društva kao stranih agenata i državnih neprijatelja. Upravo ovakav „ruski zakon“ Moskva koristi da stigmatizuje nezavisne medije, organizacije i pojedince koji su kritični prema Kremlju – istakli su iz iz DPS-a.

Iz PES-a su istakli da neće podržati prijedlog za donošenje ovog zakona, jer je politici koju baštini ta partija strano svako ograničavanje javne misli i retorika koja sadrži recidive represivnih političkih režima. Istakli su da su orjentisani ka tekovinama koje predstavljaju EU standarde demokratije i slobode misli i jasnu opredijeljenost članstvu u NATO.

Poručili su da neće dozvoliti civilizacijsko ni zakonsko skretanje sa tog puta, „tako da nevladine organizacije mogu nastaviti da rade kao i do sada, u okviru koji je već uspostavljen i u skladu je sa evropskim praksama“.

Klub poslanika Demokrata smatra da inicijativa za donošenje zakona o stranim agenturama nije dobra i stoga je neće podržati. -Ovakvi zakoni nose ozbiljne rizike za slobodu organizovanja, izražavanja i informisanja– temeljne principe demokratskog društva.

Analizom ove inicijative zaključujemo da bi uvođenje „zakona o stranim agenturama“ moglo narušiti osnovna građanska prava, otežati rad nevladinih organizacija i nezavisnih medija i stvoriti atmosferu nepovjerenja– naveli su iz te partije. Mirko Stanić je u ime Evropskog saveza kazao da, ako nekome nije bio jasan pravac kojim ZBCG vodi Crnu Goru, da je sada potpuno načisto te da će prvi na udaru biti „strani agenti iz NVO“.

– Ovaj naziv je koriščen od strane njihovog formalnog šefa Aleksandra Vučića, dok je kao ministar informisanja i propagande krajem devedesetih crtao mete NVO aktivistima, novinarima i opozicionim političarima. Crna Gora na sreću ima vrlo žilav i robustan NVO sektor kojem će Evropski savez pružiti svu moguću podršku– rekao je Stanić.

DFC: Privikavanje na neprihvatljivo, ozbiljna prijetnja za EU integracije

U opsežnoj analizi koju je juče objavio Digitalni foreznički centar (DFC), zaključeno je da zahtjev Nove srpske demokratije za hitno uvođenje Zakona o stranim agentima predstavlja ozbiljnu prijetnju za evropske integracije Crne Gore.

– Taj zakon je ključni alat koji autokratski režimi primjenjuju u cilju gušenja slobode govora i urušavanja demokratije – poručeno je iz DFC-a.

U brojnim analizama i studijama koje tretiraju ruski maligni uticaj u Crnoj Gori, upozoravali su na djelovanje ruskih i srpskih proksi aktera, posebno naglašavajući problematiku Zakona o stranim agentima.

Podsjetili su da je u Rusiji, nakon usvajanja ovog zakona 2012. godine, a koji je više puta mijenjan, više od 500 organizacija, novinara, aktivista, umjetnika i drugih javnih osoba dobilo status stranog agenta.

-Trenutno se svaka organizacija, medij ili pojedinac mogu označiti kao „strani agent“ jednostavno time što će ih rusko Ministarstvo pravde proglasiti da su „pod stranim uticajem“, ili zbog primanja bilo koje svote novca iz inostranstva (ili iz entiteta koji sam prima strane fondove) – pojasnili su iz DFC.

Između ostalog su naveli i da zastupnici rusko-srpskog uticaja koji su dio aktuelne parlamentarne većine u Crnoj Gori pokušavaju pomjeriti granice.

Po već ustanovljenoj metodologiji postepenog privikavanja crnogorskog društva na do juče neprihvatljive stavove i nezamisliva rješenja, pokušavaju da realizuju inicijativu čiji je cilj gušenje organizacija civilnog društva i nezavisnih medija koji promovišu vrijednosti u skladu sa proklamovanim nacionalnim interesima i strateškim ciljevima koji se ogledaju kroz proces evropskih i evroatlantskih integracija Crne Gore.

– Na taj način bio bi otvoren dodatni prostor za potpuno neometano djelovanje autokratskih režima, prije svih onog u Beogradu i Moskvi čija agenda, pored ostalog, podrazumijeva i uskraćivanje evropske budućnosti građanima Crne Gore. Blokiranje evropskog puta Crne Gore je jasan cilj Rusije koji je i javno saopštio doskorašnji ambasador Ruske Federacije u Crnoj Gori – smatraju u DFC.

izvor: pobjeda.me